Zum Inhalt

Es Tochterkalb

Die Geschichte "Es Tochterkalb" (Eine Erinnerung an das erste Winzerfest in Bensheim) lässt sich sowohl im Bergsträßer Anzeigeblatt als auch im Werk "Bensemer Plaschderstaa" (Bensheimer Pflastersteine) finden. Im Bergsträßer Anzeigeblatt erschien die Geschichte bereits am 21. Februar 1931, in der Monographie, welche Spenden für das neue Bensheimer Schwimmbad bringen sollte, erst im Februar 1934.

Es Tochterkalb

De Hannes hot dehaam in soim Stall e Dochderkalb stäih. Es will un will nix räächtes ausem werrn. Er hett sichs ande finf Finger oabklaviern kenne. Schun im vorige Joahr horrer sich vorgenumme gehatte, mol mit de Zucht ze wechsele. Awwer domols horrers vebaßt un jetz, jetz horrer e Motzel im Stall - naa, soue aadämig Ding horrer soi ganz Lääwe lang noch net im Stall stäih gehatte. „Wann ichs nor lous weer!” „Wann ichs nor lous weer!” - „Ich häbb äbbes im Wäik!“ sechter aneme Oowend zu soiner Fraa, wier soin Schmerkees mit Oabgewellte nunnergewärigt hot. „Ich häbb äbbes im Wäik, Fraa, wammer däs gelinge dutt, dann häwwichs ausem Kreiz, dann hot mich däs Kalb draus zum letsch demol geärjert.“ - Er leckts Messer oab, gäiht ande Klaarerschank, hollt soin sundoagse Wammes raus, hockt sich soi Betzel uffde Kopp un schun isser die Hausdeer drauß. „De Päijrer“, babbelter vor sich hi, „de Päijrer krieht hoind Oowend noch däs Motzel uffgehenkt. Der konn dann sähe, wieer mirrem aanig werd.“ –

Am „goldene Anker“ mechter Hoalt un krawwelt am Fenschder nuff, weiler noispitze will, ob de Päijrer aa wäiklich droi weer. Die Sach schoint ze klabbe, de Päijrer hockt mit zwaa vun soine Kumeroare am Wertsdisch un klobbt soin Skaat. Wie de Hannes die Deer noimecht, hellt de Päijrer en Drumb houch un im nechschde Aageblick bummtern uffde Disch, daß aus soim frische Schobbegloas de Woi iwwerschwabbelt, un soin Sigaanschdummel vum Aschebecher runnerfellt. „Un den!“, riefter laut un soi Gesicht strahlt wieen bollierte Dredaamer, „Un den! Un den!“ Däs Speel horrer mol wirrer sauwerche gewunne. Soi Kumeroare leje ehr Koarte uff; se häwwes net iwwer de Schneirer gebroacht. De Päijrer wischt sich de Schwaaß vunde Stern un zäihlt: „Mit aam, geschbeelt zwaa, Schneirer drei, aus de Hand viere. Viere mol zwanzig sin oachzig!“ Die zwaa annern schmunzele un nuckenem zu. - „Hoalt!“ rieft de Päijrer, „däs woar jo „contra“. Däs zäihlt doppelt -es sin hunnertunsechzig!“ - „Baltin, ich konn dich goar net veschdäih heeschdes Kreiz Aß ougebroacht do hett de Päijrer mit soim zwadde Drumb drougemißt. Liewer Mann, do hett däs Speel en annern Laaf krieht!“ „Der woar jo Hinnerhand, veschdäihschde däs dann net, do hot der gut hausbleiwe.“ „Gespeelt s gespeelt, alla, gäbdmer moi Geld“, secht de Päijrer, „wer gitt oab, es is die letschd Rund.“ De Hannes hot sich nääwe de Päijrer ande Disch gehockt. Er babbelt als innen oi un vezäihltem wie soi Kalb uff dässer am Oufang goar nix gäwwe hett, uff aamol sich sou rausmache deht. De Päijrer leßt sich in soim Speel net err mache. Awwer däs mit dem Kälwel interessierten doch. Es schießtem en Gedanke dorchs Herrn: „Wie weers, wann ich den Hannes hoind Oowend veschwadiern kennt, dasser mer soi Dochderkalb for aans vun moine Raibling umdausche deht.“ Groad däs aane Raibche heerer gäärn fort. Liewer heit wie moije. „An dem werd kaans e grouß Fraad erläwe. Zudem konnisch vum Hannes bei dem Dausch noch e schäi Stick Geld rausschloae. De Hannes, däs dabbig Hinkel, gäiht jo in die Fall, do wett ich drum.

Ehnder dasses letschde Speel aus is, pischberter dem Hannes ins Ouher, dasses die annern net häijern sollte: „Mer gäihn hernooch zamme naus, do hinn kennemer doch net in Ruh babbele.“

Drauß uffem Hausgang sechter zum Hannes. „Du, Hannes, hoich mol, ich glaab mit doim Kuhkalb isses doch net sou weit her, wie de maanschd. Neilich hoschde mol ganz annerschd geredd. Däs Bload konn sich aa wirrer wenne. Ich an doiner Stell deht iwwerhaapt mol mit de Zucht wechsele. Ich mach der en Vorschloag. Ich gäbder aans vun moine Raibcher for doi Motzel. Du bezehlschdmer dreißig Maik druff - warum, moins isse Staatsveeh, veschdanne. Dem Hannes woar däs Wasser uff die Miehl. Am liebschde weerer dem Päijrer um de Hals gefalle. Er hot sichs awwer net oumäike losje. Im Gäijedaal, er hot gemoacht, als wollte net räächt ziehe. Erschd noocherer geraume Zeit sinse hannelsaanig worrn. De Hannes leßt vor hamlicher Fraad, dasser dem Päijrer däs Kalb uffgehenkt hot, en Schobbe Neie uffoahrn unde Päijrer bezeehlt de zwadde. Er lacht sich im Stille en Aschd, dasser den Hannes, den Simbel, den aafellige sou sauwerche hot iwwer de Leffel balwiern kenne. „E Dochderkalb, wanns aischd woas is, ugesähe gäije soue aadäämig Raiblingche umzedausche un noch en Batze Geld drufszeleje - däs konn aa nor de Hannes mache, däs sieht mol wirrer dem Aeisel ehnlich.“ - - - Awwer ball hot de Päijrer oisähe läärne, daß er aa de Lackierte woar un daß de Hannes goar net souen Dummbeitel is, woforern vekaafe wollt. Aus dem Kalb woar aa nix ze mache. Aan Trouschd horrer - dem Hannes isses mit dem Raibling noch dreckiger gange. Wieer mol aneme schäine Mojend inde Stall kumme is, hots Raiblingche dogeläje un hot die Baa in die Lufd gestrekt. - Es woar oigange. Do hot sich de Päijrer gesoat: „Hoalt, meer soll däs mit dem Kalb net aa noch bassiern. Die Fraad gunn ich dem Hannes net.“ Un er hots ine Ortschaft inde Umgäjend vekaaft.

Der wus jez hot, fitterts, bisses annerthalb Joahr oalt is. Es stäiht dort gut im Futter un mecht sich zusähens raus. De Schlohme spekuliert schun lang uff däs Stickel Veeh, wu in dere Zeit trächtig woar. Dann er hot vuneme Kunne de Uufftroa krieht, ihm e trächdig Rind ze besoije. De Schlohme krieht dodefor en schäine Brocke Geld vesproche. Soin Ufftroagäwwer woar awwer niemand annerschd, wie de Hannes wu mit aller Gewoalt wirrer mol soi Zucht uffrische will.

Bis doher woar, wie mer sieht, alles, wu mit dem Stickel Veeh ze duh gehatte hot, zefriedegeschdellt worrn. De Hannes woar sällemol frouh, wie ers als Kälwel dem Päijrer uffgehalst gehatte hot, de Päijrer woar frouh, dasses beiem kaa Verreckelches gespeelt hot wie soi umgedauschd Raiblingche beim Hannes. De Hannphilipp vun Stiwwelsbrunn wus vum Päijrer kaaft hot, woar zefreere mit dem Stick Geld, wuer beim Vekaaf ande Schlohme in die Dasch hot stecke kenne; de Schlohme awwer woar iwwerglicklich iwwer de Räwwach, wuer am Vekaaf ande Hannes gemoacht hot.

Sou woar alles in Ordnung gange, bis emol aneme Sundoa Moijend de Hannes den Päijrer in soin Stall gefierht hot. Er wollte den schadefrouhe Kerl, wuem den Verreckling vuneme Raiblingche hennemol uffgebabbelt hot, mit soim neigekaafte Rind äijern. De Päijrer hot däs Stickel Veeh lang betracht. Dann horrer de Kopp geschillt un hot hehnisch zum Hannes gesoat: „Maanaad, däs is jo däs Kalb, wu ich sällemool vun deer gäije däs Raiblingche oigehannelt häbb. Moiner drei, Hannes, doi aije Kalb hoschde do wirrer in doim Stall stäih!“ „Wie konnschde däs behaapte?“ hot de Hannes gerufe un is kraadeblaasch worrn. „Wie ich däs behaapte konn? Betroacht doch mol doi Kuh näwe drou. Däs Rind do is natrell die Oald. Wu hoschde dann doi Aage gehatte, wiede däs dem Schlohme oabgenumme hoschd? Sieschdes net? - Es sälwe Pläß un diesälwe weiße Fläcke ande Hinerbaa. Ich, häbbs glei gesäihe.“

Es woar net oabzeleijene. De Päijrer hot Räächt gehatte - es woars Kalb, wu de Hannes vor annerthalb Joahrn lous soi wollt.

„Däs heeschde billiger hoawwe kenne, Hannes!“ - „Däs hett ich jo billiger hoawwe kenne“, hot de Hannes klaalaut zugäwwe misse. „Wann ich de Schlohme vewische duh, schloa ichen dout!“ - „Ja, Hannes, däs kimmt devu, wammer soines Gleiche iwwers Ouher haawe will. Domols, wude mer däs Kälbche uff gehenkt hoschd...“ „Du muschds awwer aa richdig soae, Päijrer wu du mers oabgehenkt hoscht...“ „Mer wolle uns net lang rumm mache, Hannes, wer domols de schläächst vun uns zwaa woar - däs stäiht awwer feschd - domols woar aaner vun uns groad sou schläächd wie de Schlohme, wu ders jetz wirrer inde Stall gestellt hot. Nor mit dem Unnerschied, daß meer zwaa debei die Dumme sin, veschdanne. - Soulang meer Bauern uns sälbschd net mäih traue kenne, werd däs aa net annerschd werrn.“ - - „Unde Schlohme, wu sich zwische uns drenge duht, werds Geschäft mache!“

Illustration von Georg Beringer

Nachfolgende Illustration der Geschichte - diese wurden meist am Ende des Textes eingefügt, in diesem Falle mittendrin - gab es nur in der Monographie "Bensemer Plaschderstaa". Die Zeitungsartikel wurden - vermutlich um Platz zu sparen - nicht illustriert.

Georg Beringer

Zusammenfassung für Nicht-Bensheimer

Der Hannes hat ein schwächliches Kalb im Stall, das ihm Kopfzerbrechen bereitet. Im Wirtshaus will er es dem listigen Päijrer unterschieben. Der Päijrer glaubt, Hannes über den Tisch gezogen zu haben, und tauscht sein Raibling gegen das Kalb – plus 30 Mark extra. Doch der Schachzug geht nach hinten los: Der Raibling verreckt, und der Päijrer verkauft das Kalb weiter – ohne zu merken, dass es sein ursprünglicher Tausch ist.

Am Ende kauft Hannes über einen Umweg sein eigenes Kalb zurück – diesmal zum vollen Preis. Als der Päijrer es erkennt, wird beiden klar: Sie haben sich gegenseitig überlistet, am meisten aber profitiert hat der Zwischenhändler. Die Moral: „Solang sich die Bauern gegenseitig reinlegen, machen nur die Dritten das Geschäft.“